Veel mensen hebben het gevoel dat ze moeten presteren. De prioriteiten in de prestatiemaatschappij zijn: ambitie, efficiëntie en hard werken.

Hoge eisen stellen is de norm. Eén van de doelen is het vinden van een goede, uitdagende baan, waarin je van betekenis bent. Maar alleen een nuttige baan is natuurlijk niet genoeg. De meesten willen ook gezond koken, veel bewegen, een druk sociaal leven en alle plaatjes van dit perfecte leven dagelijks delen op social media.

 

Onze prestatiemaatschappij

Onze hele maatschappij is er zelfs op gericht: presteren, presteren en nog eens presteren. We voelen enorm veel druk om het goed te doen. Nog beter gezegd: Om álles goed te doen.

Zo zijn we continu bezig met onze carrière. Uit onderzoek van Harvard blijkt dat we gemiddeld 82 uur per week voor ons werk bereikbaar zijn. Als het nodig is, tijdens het sporten, zolang de telefoon maar binnen gehoorafstand is. We willen ook graag laten zien dat we steeds druk en bezet zijn. Dat is heel belangrijk in onze prestatiemaatschappij.

Laten we ergens een steekje vallen? Dan denken we al gauw dat we nog hogere eisen aan onszelf moeten stellen. Dat we nog niet goed genoeg presteren. Of erger: dat we niet goed genoeg zijn.

 

Presteren begint van jongs af aan

Als kind moet je al presteren. Je behoort je te gedragen zoals anderen van je verwachten. De eerste toetsen worden al afgenomen vóórdat de basisschool is begonnen. Dit gaat zo door. Als puber wordt er veel van je gevraagd. Je wordt geacht zelfstandig te zijn, maar je bent nog bezig dit te ontwikkelen en zelfvertrouwen op te bouwen.

Wanneer je niet voldoende positieve feedback krijgt als puber, kan het dat niet leert om in jezelf te geloven. En dat je niet leert dat jij er mag zijn, inclusief jouw boze of luie buien.

 

Grondslag in het onderwijs

Dit begint al in het onderwijs. We maken doelgerichte mensen van onze kinderen die hun inspiratie en creativiteit kwijt zijn. Onze kinderen worden klaargestoomd om te presteren in onze prestatiemaatschappij. Ik zie zoveel kinderen om me heen die alleen maar bezig zijn met beter worden en waarvan veel wordt verwacht. Soms zie je letterlijk van die arme, gespannen schoudertjes, die onder enorme druk staan. Waar is de tijd gebleven van: spelenderwijs leren, de fantasie stimuleren en het constante geschater van kinderen? Hier wordt het zaadje voor een toekomstige burn-out of depressie dus al gelegd. Sterker nog, de eerste toetsen worden al afgenomen voordat onze kinderen op school beginnen.

 

Prestatiedrang

Zo ontstaat naar mijn inziens prestatiedrang. Maar goed, terug naar die goeie baan en dat rijke, gevulde leven. Veel mensen lopen, nee nog beter: rennen, zichzelf voorbij. Ze voelen zich niet goed genoeg. En in plaats van aan dat gevoel te werken, gaan ze alleen maar harder werken en meer hun best doen.

De prestatiedrang, is bijvoorbeeld te zien in de volgende kenmerken:

1. FOMO: the fear of missing out
2. Faalangst: de angst om iets fout te doen
3. Jezelf vergelijken met anderen
4. De lat hoog leggen

 

1. FOMO: the fear of missing out

Je wilt van alles. Er zijn allerlei activiteiten en evenementen. En je hebt overal vrienden en kennissen die je wilt opzoeken. Keuzes maken is moeilijk, want je wilt eigenlijk niets missen.

Zelfs op vakantie gebeurt dit: je plant te veel activiteiten, omdat je bang bent iets te missen. Dat je collega’s zeggen: Oh, ben je daar geweest. Heb je dat mooie monument ook gezien? En dat jij dan met schaamte moet antwoorden met ‘nee’. Dat wil je dus voorkomen en daardoor ga je dus te veel doen.

Ook buiten de vakantie gaat het dus op die manier. Je wilt erbij zijn geweest, niks missen. Terwijl het soms zo lekker is om even op de bank te ploffen. Of om even lekker in bad te liggen. Of om heerlijk te wandelen in de natuur. Even helemaal tot rust komen. In plaats van steeds door te razen.

 

2. Bang zijn om te falen

Wanneer je gericht bent op prestaties, vind je helemaal niks als er iets mis gaat. Je doet daarom erg je best en stopt al je energie en tijd in je prestaties. Heel goed willen presteren, geef juist angst om het fout te doen.

Je bent onzeker. Je twijfelt aan jezelf. Toch is faalangst voor iedereen anders. Sommige mensen denken: ik ben niet goed genoeg. Of: ik mag er niet zijn. Andere mensen zijn eerder bang om afgewezen te worden.

Op zich heeft iedereen van dit soort gevoelens. Iedereen wil liever niet afgewezen worden. Het gevoel van ‘erbij horen’ is zelfs een levensbehoefte, blijkt het laatste onderzoek van Brené Brown. Faalangst wordt een probleem wanneer je het jou gaat belemmeren. Dat het je verlamt.

 

 

3. Jezelf vergelijken met anderen

Daarbij komt dat we ons steeds vergelijken met anderen. We kijken steeds naar elkaar om te bepalen hoe succesvol we zijn. Met social media is dat natuurlijk ook steeds gemakkelijker geworden. De beelden op social media laten echter vooral de leuke kant zien. Ook op deze manier creëren we een onrealistisch hoog verwachtingspatroon van onszelf. We willen allemaal de top bereiken.

 

 

4. De lat hoog leggen

Door social media leggen we de lat dus hoog. Daarbij komen de verwachtingen van mensen uit onze omgeving en onze eigen eisen. Ook hier geldt: er zijn genoeg mensen die de laat hoog leggen. Wanneer je dit echter constant doet en eigenlijk nooit eens trots bent op wat je hebt bereikt, dan heb je een probleem. Je leeft dan in constante stress. Als je daar bovenop ook nog eens een échte doorzetter bent (zoals ik), dan is de kans op een break-down nog groter.

De gevolgen? Er is sprake van een burn-out epidemie
Meer dan 1 miljoen Nederlands heeft last van burn-outklachten. Het is écht ongelooflijk, uit onderzoek bij duizenden jongeren blijkt dat ongeveer een kwart van de jongeren een burn-out heeft of heeft gehad. En als je denkt dat dit veel is… Bijna de helft van de jongeren verwacht dat zij misschien zelf een burn-out krijgen.

 

 

Harde werkers

Uit het onderzoek komt naar voren dat dit vooral komt doordat de jongeren gedreven en ambitieus zijn, hard werken en hun eigenwaarde daaraan ontlenen. Harde werkers worden natuurlijk gewaardeerd, maar het heeft ook nadelen om de hele tijd ‘aan’ te staan. Zoals mijn man het zeg: dat touwtje is constant gespannen.

De laatste tijd horen we steeds meer over burn-out, depressies komen minder aan bod. Maar ook daar zijn schrikbarende cijfers te zien: de afgelopen 10 jaar is het aantal depressies wereldwijd met bijna 20% gestegen. Psychische problemen komen zelfs steeds vaker voor bij kinderen. De World Health Organisation voorspelt dat in 2030, er meer mensen worden getroffen door een depressie dan enig ander gezondheidsprobleem (pdf)

We willen altijd meer. We willen het steeds beter doen.

En wie geven we de schuld als dit niet lukt?

Juist. Onszelf.

Dan hadden we maar beter ons best moeten doen.

 

Mijn break-down

Dat is ook precies wat er bij mij gebeurde. Ik was streng voor mezelf & ik wilde het perfecte leventje creëren. Geen goeie combi: de lat hoog, maar eigenlijk nooit tevreden.

Laatst las ik teksten terug uit mijn oude dagboeken. Ik schrok ervan. Steeds kwam het onderwerp ‘onzekerheid’ terug. Ik heb er lang mee geworsteld. Als student dacht ik dat het voorbij zou zijn wanneer ik mijn diploma zou hebben gehaald. Helaas. Dat was niet het geval.

Ik dacht: Dan komt dat zelfvertrouwen als ik mezelf bewijs in een echte baan. De onzekerheid bleef echter knagen. Ik wilde alles goed doen, zoals van mij werd verwacht. Ik voelde letterlijk een enorme druk op mijn schouders. Doordat ik zulke hoge eisen stelde, leek het steeds alsof ik steeds faalde. Ik werkte knoeperhard, maar ik was nooit echt tevreden. De waardering die ik kreeg, wuifde ik weg. Dat was toch niets bijzonders?!

 

Toch deed ik alsof ik me goed voelde

Maar eigenlijk was ik aan het overleven. Ik voelde me nutteloos op het werk, was oververmoeid en ging sociale contacten uit de weg. Ik had geen plezier meer in de dingen die ik voorheen heerlijk vond. Ik kreeg een depressie.

Daar wilde ik zo snel mogelijk uit komen, zodat ik weer aan het normale leven kon meedoen. Na een poosje verzuim, pakte ik de dingen echter weer op dezelfde manier op: lekker hard werken en mezelf willen bewijzen. Lees de volgende zin zo nodig twee keer: doe je wat je altijd deed, dan krijg je wat je altijd kreeg. En ik kreeg dus opnieuw een depressie.

Uiteindelijk heb ik mijn lesje wel geleerd. Het is zelfs mijn levensmissie geworden. Ik wil mensen helpen om de prestatiedrang los te laten en meer te genieten van het leven.

 

Hoe gaat het met jou?

En hoe gaat het met jou? Wil jij je ook losmaken van de prestatiemaatschappij? Denk je dat je misschien ook een burn-out of depressie zult krijgen? Zorg dan nu eerst voor jezelf. Voorkom erger.

Twijfel je of je een burn-out of depressie hebt? Dit zijn voortekenen:

• Stemmingswisselingen die zomaar ineens kunnen omslaan.
• Veel hoofdpijn en veel nadenken.
• Slechte concentratie en minder kunnen onthouden.
• Vermoeidheid, waarbij bijvoorbeeld de knipperlichten van de auto voor je al te veel kunnen zijn.
• Minder zin in sociale activiteiten
• Te veel stress, die je bijvoorbeeld steeds voelt in je schouders.

 

Hoe perfectionistisch ben jij?

De kenmerken van perfectionisme kunnen ook jou in de prak helpen. Hoeveel punten vink jij af?

• Ik werk hard, maar haal er weinig voldoening uit
• Mijn leidinggevende is tevreden, maar ik niet
• Ik ben een echte doorzetter en wil alles goed doen
• Feedback van leidinggevende of collega’s voelt vaak als kritiek
• Ik maak me zorgen over van alles en pieker veel
• Ik moet veel van mezelf: sociaal zijn, gezond eten, sporten
• Ik voel me minderwaardig en ben bang voor afwijzing
• Ik heb weinig energie en geen tijd voor ontspanning
• Ik doe alles zoals het hoort, zoals anderen van mij verwachten
• De motivatie vinden om te doen wat ik echt wil lukt niet…

Wat kun je nou doen om gelukkiger te zijn in de prestatiemaatschappij?

We leggen de lat erg hoog. En komen we toch dichtbij die lat? Ai, dan verhogen we ‘m stiekem. En dat terwijl we allemaal al goed genoeg zijn. Hoe kunnen we dat meer gaan ervaren?

 

Tip 1 – Eerlijke gesprekken voeren

Het is hoog tijd dat we eerlijke gesprekken met elkaar gaan voeren. Durf hierin kwetsbaar te zijn. Iedereen heeft worstelingen en uitdagingen. Wanneer je op deze manier met anderen praat, zul je ook ontdekken dat veel mensen dezelfde moeilijkheden hebben. Ik vind het altijd erg interessant om te zien dat ook beroemdheden en mensen waar je tegenop kijkt (in mijn geval grote ondernemers) ook last hebben van onzekerheid.

 

Tip 2 – Leef je eigen leven

Sta eens stil bij wat je zelf nu eigenlijk wilt. Vaak zijn we toch bezig om verwachtingen waar te maken. Je hebt een mooi diploma in de hand en bij dat plaatje hoort toch een baan die helemaal bij die studie past. Maar is dat wat jíj het liefste doet? Of je hebt al een tijdje een vast baan. Het werkt geeft weinig voldoening, maar wel veel zekerheid. Wil je hier nog jaren blijven plakken?

Misschien weet je nog niet wat helemaal bij je past. Helemaal niet erg. Ga dan op ontdekkingsreis. Met vallen en opstaan ga je erachter komen wat het beste bij je past. Dat je dan soms foute keuzes maakt, hoort erbij. Zie het dan zo: Dan heb je weer meer geleerd over wat er niet bij je past.

 

Tip 3 – Gooi de status van ‘druk, druk, druk’ weg

In de prestatiemaatschappij is het erg belangrijk om het druk te hebben. Hoe vaak zegt iemand ‘druk, druk, druk’ wanneer je vraagt hoe het gaat. We hebben onszelf geleerd dat het goed is om het druk te hebben. We ontlenen er zelfs onze status aan. Als wij daar nou eens wat minder waarde aan gaan hechten, volgen anderen vanzelf.

Zorg in plaats van drukte voor voldoening. Hier wordt je zelf blijer van en op deze manier gaat de prestatiedrang steeds meer verdwijnen naar de achtergrond.

Zorg dan ook direct voor wat écht rustmomenten. Meestal voel je pas hoe moe je bent als je even gas terugneemt. Dat is ook de reden dat veel mensen ziek worden wanneer ze vakantie nemen. Eigenlijk zou je dan al eerder rustmomenten moeten inplannen. Bedenk wat jou rust geeft, plan het in en bewaak die momenten alsof het gaat om een afspraak met de Koning.

 

Tip 4 – Stop met bezigheidstherapie

Wanneer je dan minder status gaat ontlenen aan ‘druk zijn’, stop dan ook meteen met bezigheidstherapie. Ergens is het in ons systeem geslopen dat we altijd bezig moeten zijn. Ga nou eens niet de hele dag direct alle mailtjes beantwoorden. Denk bij elk verzoekje aan een ander, elk cc’tje en elke vergadering eens na of het echt nodig is. Ik zie email als een to-dolijstje waar anderen op kunnen schrijven.

Maar ook in je vrije tijd kun je hier heel wat aan doen. Zeg eens eerlijk? Hoe vaak heb jij een to-do lijstje op je vrije dag? Nog even dit schoonmaken, nog even de boodschappen, de post nog verwerken en oeps, toen was de dag al bijna weer voorbij. Hoe vaak zit jij eens met een goed boek op de bank? En dan zonder je schuldig te voelen! Tja, hier heb ik zelf ook nog wat te leren.

 

 

Tip 5 – Zeg vaker ‘ja’ tegen jezelf

Je hebt het vast al eens gehoord: Zeg eens vaker ‘nee’. Maar zeg nou zelf, doe je dat ook echt? Dit zinnetje heeft mij geholpen om het toch vaker te doen: Ja zeggen tegen een ander = nee zeggen tegen jezelf. Nee zeggen voelt misschien lullig naar een ander. Maar wanneer je ‘ja’ zegt, vergeet je dus mooi jezelf.

 

Tip 6 – Knoop eens een gesprek aan met iemand die je niet kent

De meeste mensen denken dat het praten met vreemdelingen niet prettig is, ongemakkelijk. Uit onderzoek blijkt dat dit niet waar is.

Zo zijn experimenten gedaan in de wachtkamer van een tandarts en met taxichauffeurs en passagiers. Iedereen voelde zich na een kort gesprek minder eenzaam en gelukkiger. Het contact met mensen die je niet kent heeft zelfs een even groot verband met geluk als het contact met mensen met wie je een goede band hebt.

 

Tip 7 –  Fouten maken moet

We horen vaak: fouten maken mag. Ik zeg: fouten maken moet. Ik heb er zelfs een heel artikel over geschreven: fouten maken moet. 

Als je geen fouten maakt, zijn de problemen waar je aan werkt niet moeilijk genoeg. Je zorgt dat je steeds dingen doet je al kunt. Dingen die makkelijk zijn. Je ontwikkelt je niet. Je leert niks nieuws. In mijn ogen is dat een grote fout.

Dit geldt bijvoorbeeld ook als je zelf kinderen hebt. Hoe vaak zeg jij? Oppassen daarmee, kijk uit, niet doen, voorzichtig. Onze kinderen leren daarvan dat het belangrijk is om foutloos te leven. Ik ben daarin zeker geen heldin. Ook mijn kinderen mogen meer ruimte krijgen voor: ontdekken, fouten maken, opnieuw proberen en nog eens dezelfde fout maken. Op deze manier gaan fantasie en creativiteit weer stromen.

 

 

Welke actie ga jij ondernemen?

Vaak lees je dit soort blogs of artikelen in een tijdschrift en dan denk je ‘dat ga ik doen’ of ‘ja, ze heeft gelijk’. Vaak blijft het toch liggen. Probeer daarom het volgende: Met welke tip ga jij deze week nog aan de slag? Bedenk een concrete actie die je gaat uitvoeren. En ga ze nou niet allemaal tegelijk proberen 😊

 

Wil je sneller resultaat bereiken?

Ik weet dat het niet makkelijk is om perfectionisme los te laten. Ook weet ik dat het veel tijd kost als je het zelf allemaal wilt oplossen (en dat willen de meeste mensen toch het liefste). Maar wat als je nu sneller en meer resultaat kunt bereiken met wat hulp? Dat is toch ook wat waard?

• Je gaat zien hoe jij je eigen geluk soms in de weg staat.
• Je gaat merken dat je meer tijd gaat besteden aan de dingen die je zelf belangrijk vindt.
• Je gaat ontdekken wat jou bijzonder maakt.
• Je leert hoe je minder streng voor jezelf kunt zijn.
• Je gaat ervaren dat het heerlijk is om soms eens lekker imperfect te zijn.
• Uiteindelijk zullen de mensen om je heen gaan zien dat je straalt.

 

Kom in een stroomversnelling!

Ik help mensen die graag in een stroomversnelling willen komen. Die bereid zijn aan zichzelf te werken en die actie willen ondernemen. Van deze mensen word ik namelijk ook blij. Ben jij zo iemand? Kijk dan eens naar de programma’s van Schaamteloos Imperfect: https://schaamteloosimperfect.nl/programmas 

Want to be happy? Stop trying to be perfect.

 

 

Iedereen = goed genoeg

Misschien ben je zelf ook meer gericht op de dingen die zijn mislukt? Wanneer je wilt voldoen aan hoge eisen, kun je moeilijk aan de verwachtingen voldoen. Je wordt dan snel teleurgesteld. Of je hebt steeds het gevoel dat je faalt.

En dat terwijl je al goed genoeg bent. Helemaal zoals je nu bent. Ja écht, iedereen is de moeite waard. Jij dus ook!

Het wordt tijd dat we dichtbij onszelf gaan blijven. Dat we gaan geloven in onszelf. Wat vinden we nou echt belangrijk? Willen we ons hele leven knoeperhard werken? Willen we steeds hogere eisen stellen aan onze prestaties? Willen we blijven voelen dat we niet goed genoeg zijn?

Zoek een programma dat bij je past. Gun het jezelf om er één te volgen. Lees meer over de programma’s van Schaamteloos Imperfect op.

 

Programma’s