Ik ken een meisje dat heel erg haar best deed op school. Ze was stil en teruggetrokken, maar werkte hard. Ze had sport, vrienden, familie en een leuk bijbaantje en toch zat ze niet lekker in haar vel. Ze legde de lat hoog, maar was eigenlijk nooit tevreden. Zo werd ze erg onzeker over zichzelf. In plaats van wat aan dat gevoel te doen, ging ze nog harder werken. Na een tijdje was ze helemaal gesloopt. Over prestatiedruk gesproken…

Waardoor ontstaat prestatiedruk?

Laatst gaf ik een gastcollege bij de Hanzehogeschool. Mijn eerste vraag aan de studenten was: Waardoor denken jullie dat prestatiedruk ontstaan? De studenten komen met allemaal mooie voorbeelden. Zo vraagt de prestatiemaatschappij veel van ons, maar ligt er ook een deel bij onszelf.

 

1. De prestatiemaatschappi

De traditionele maatschappij: Je werkt je hele leven voor één baas. Je hebt overzichtelijke werktijden. Wanneer de werkdag voorbij is, ben je ook écht vrij. Het voornaamste doel van werk is dat het zorgt voor inkomen.

Uit onderzoek van Harvard School blijkt dat we per week gemiddeld 82 uur per week beschikbaar zijn voor ons werk. De carrière is ontzettend belangrijk geworden. Je bent je eigen merk en dat moet je onderhouden als je wilt blijven doorstromen. Want om succesvol te kunnen jobhoppen moeten we onszelf zo goed mogelijk positioneren in de markt.

 

2. Oorzaken bij opgroeien

Geen enkele ouder kan een perfecte opvoeding bieden. Iedereen, en dan bedoel ik écht iedereen, bouwt ergens een tekort op. Voor velen van ons is de overtuiging ontstaan ‘ik ben niet goed genoeg’  of ‘ik mag er niet zijn’. Als kind heb je misschien het gevoel gekregen dat je niet aanvaard werd zoals je bent.

Als kind moet je ook al presteren. Je behoort je te gedragen zoals anderen van je verwachten. De eerste toetsen worden al afgenomen vóórdat de basisschool is begonnen. Dit gaat zo door. Als puber wordt er veel van je gevraagd. Je wordt geacht zelfstandig te zijn, maar je bent nog bezig dit te ontwikkelen en zelfvertrouwen op te bouwen. Wanneer je niet voldoende positieve feedback krijgt als puber, kan het dat niet leert om in jezelf te geloven. En dat je niet leert dat jij er mag zijn, inclusief jouw boze of luie buien

 

3. Grondslag in het onderwijs

We maken doelgerichte mensen van onze kinderen die hun inspiratie en creativiteit kwijt zijn. Onze kinderen worden klaargestoomd om te presteren in onze prestatiemaatschappij. Ik zie zoveel kinderen om me heen die alleen maar bezig zijn met beter worden en waarvan veel wordt verwacht. Soms zie je letterlijk van die arme, gespannen schoudertjes, die onder enorme druk staan. Waar is de tijd gebleven van: spelenderwijs leren, de fantasie stimuleren en het constante geschater van kinderen? Hier wordt het zaadje voor een toekomstige burn-out of depressie dus al gelegd.

4. Jouw eigen invloed

We leggen de lat voor onszelf vaak ook hoog. We moeten ook ontzettend veel van onszelf. Zetten we iets moois neer, wuiven we dat weg. Voldoen we niet aan de hoge eisen? Dan geven we onszelf de schuld. We denken ook veel na over wat er beter had gekund.

Hoe vaak denk je aan het einde van de dag aan dat stuk waar we nog niet tevreden over zijn, waarom we niet dat ene punt naar voren hebben gebracht tijdens de vergadering of die opmerking van een collega die ons een rotgevoel gaf. We vergeten voor het gemak even alle positieve punten van de dag. Door jouw gedachtes kun je jezelf écht de prak in helpen, maar je kunt jezelf ook de hemel in prijzen. Een realistische tussenweg zou al heel mooi zijn.

De positieve kant van de medaille is niet het enige dat we vergeten. Vaak willen we graag voor een ander zorgen en vergeten we daarbij onszelf. Je zorgt misschien voor de kinderen, je partner of je moeder. Of bijvoorbeeld voor de cliënten op je werk. Durf jij nee te zeggen als jouw hulp wordt gevraagd? Besef dat je beter voor een ander kunt zorgen als je eerst goed voor jezelf zorgt.

 

 

De gevolgen: We vallen bij bosjes om

De meeste van ons zijn gedreven en ambitieus. Op zich niets mis mee, zo lang er maar een grens aan zit. Vaak is ons touwtje steeds gespannen: Je wilt van alles. Er zijn allerlei activiteiten en evenementen. En je hebt overal vrienden en kennissen die je wilt opzoeken. Keuzes maken is moeilijk, want je wilt eigenlijk niets missen.

 

Fomo: the fear of missing out

Een bekend fenomeen is FOMO, the fear of missing out. Zelfs op vakantie gebeurt dit: je plant te veel activiteiten, omdat je bang bent iets te missen. Dat je collega’s zeggen: Oh, ben je daar geweest. Heb je dat mooie monument ook gezien? En dat jij dan met schaamte moet antwoorden met ‘nee’. Dat wil je dus voorkomen en daardoor ga je dus te veel doen.

Ook buiten de vakantie gaat het dus op die manier. Je wilt erbij zijn geweest, niks missen. Terwijl het soms zo lekker is om even op de bank te ploffen. Of om even lekker in bad te liggen. Of om heerlijk te wandelen in de natuur. Even helemaal tot rust komen. In plaats van steeds door te razen.

 

Faalangst: bang dat je niet succesvol genoeg bent

Wanneer je gericht bent op prestaties, vind je helemaal niks als er iets mis gaat. Je doet daarom erg je best en stopt al je energie en tijd in je prestaties. Heel goed willen presteren, geef juist angst om het fout te doen. Je bent onzeker. Je twijfelt aan jezelf. Toch is faalangst voor iedereen anders. Sommige mensen denken: ik ben niet goed genoeg. Of: ik mag er niet zijn. Andere mensen zijn eerder bang om afgewezen te worden. Faalangst wordt een probleem wanneer je het jou gaat belemmeren. Dat het je verlamt.

Daarbij komt dat we ons steeds vergelijken met anderen. We kijken steeds naar elkaar om te bepalen hoe succesvol we zijn. Met social media is dat natuurlijk ook steeds gemakkelijker geworden. De beelden op social media laten echter vooral de leuke kant zien. Ook op deze manier creëren we een onrealistisch hoog verwachtingspatroon van onszelf. We willen allemaal de top bereiken.

 

De lat hoog leggen

Door social media leggen we de lat dus hoog. Daar bovenop komen de verwachtingen van mensen uit onze omgeving en onze eigen eisen. De lat hoog leggen, is op zich geen probleem. Wanneer je dit echter constant doet en eigenlijk nooit eens trots bent op wat je hebt bereikt, dan heb je een probleem. Je leeft dan in constante stress. Als je daarbij ook nog eens een échte doorzetter bent (zoals ik), dan is de kans op een break-down nog groter. Je wilt jezelf bewijzen, maar rent jezelf voorbij.

 

De cijfers

De cijfers zijn schrikbarend hoog. Zo ontstaat 50% van het werkverzuim door jongeren door werkstress. Uit een onderzoek met duizenden jongeren blijkt dat 25% een burn-out heeft of er één heeft gehad. Als je denkt dat dit al veel is… Ruim 50% van de jongeren verwacht zelf een burn-out te krijgen. Maar niet alleen jongeren hebben hiermee te maken: Jaarlijks hebben 1 miljoen Nederlanders last van burn-out klachten.

Ook het aantal depressies is de afgelopen jaren enorm gestegen. De afgelopen jaren met 20%. Depressies komen ook steeds vaker bij kinderen voor. De voorspelling van de World Health Organisaties is dat in 2030 meer mensen getroffen worden door een depressie dan enig ander gezondheidsprobleem.

Met andere woorden: we vallen bij bosjes om.

 

Hoe kunnen we er verandering in aanbrengen?

De kern is dat je jezelf wilt bewijzen. Je wilt de beste versie van jezelf zijn. Je wilt erbij horen en goedkeuring krijgen. Hiervoor pas je jezelf aan. Daarmee ben je dus niet jezelf. Als je er wat aan wilt doen, is het dus belangrijk om helemaal jezelf te kunnen zijn.

 

Jezelf accepteren

Maar wat is dat nou, jezelf accepteren? Helemaal jezelf zijn. Amerikaans onderzoekster Brené Brown heeft daar een mooie definitie voor gemaakt: Dag in, dag uit kunnen loslaten wie je denkt te moeten zijn en accepteren wie je werkelijk bent.

Wat heb je daarvoor nodig?

• De moed om imperfect te zijn.
• De moed om je kwetsbaar op te stellen.
• Geloven dat je de moeite waard bent.

Volledig jezelf zijn, gooit de deur naar vreugde en geluk wagenwijd open.  Je bent namelijk al een mooi mens!

 

 

De luchtige aanpak

Je kunt kiezen voor een luchtige aanpak. Je legt steeds stiekem de lat een stukje lager. Experimenteren. Wil jij in je joggingbroek naar de supermarkt, maar zou je dat normaal niet doen, nu wel. Ga je normaal gesproken jouw teksten helemaal perfectioneren en doe je er erg lang over om iets in te leveren? Dan lever je nu een minder perfect stuk in en ben je blij met de feedback.

Stel je eens voor dat je jij de komende lekker imperfect door het leven gaat. En dat de mensen om je heen er niet eens van opkijken! Niet in de negatieve zin in ieder geval: ze zien je alleen opfleuren en losser worden. Jij krijgt er namelijk lol in. Er valt een last van je schouders en dat is aan je te zien. Klinkt dat goed? Kijk dan eens naar de lekker imperfect challenge, zie de link onderaan.

 

 

De diepere aanpak

Heb je toch veel last van de kritische stemmetjes in je hoofd? Blijf je onzeker en wil je daar graag wat aan doen? Dan kun je kiezen voor een diepere aanpak. Dit is echter niet voor iedereen weggelegd. Het is belangrijk dat de tijd er rijp voor is. Dat je klaar bent om er actief mee aan de slag te gaan. Onderwerpen waarmee je aan de slag gaat: de kracht van gedachtes, de kritische stemmen in je hoofd, luisteren naar jezelf, jouw unieke persoonlijkheid en leven vanuit jouw kracht en kwaliteiten.

Diep resultaat: Je gaat hiermee twijfels en onzekerheden overboord gooien, keuzes maken die helemaal bij jou passen, je gaat je minder aantrekken van anderen. Je gaat doen wat je het liefste doet. Jezelf accepteren zoals je bent. Meer hierover kun je ook lezen in het gratis werkboek dat je kunt aanvragen via mijn website.

 

Beweeg mee!

Ik zie in onze maatschappij zoveel stress en prestatiedruk. Bij studenten die aan het afstuderen zijn. Bij jonge moeders die allerlei ballen hoog houden. Bij mantelzorgers. We willen het allemaal zo goed doen, maar zijn niet gauw tevreden. We kunnen de controle maar moeilijk loslaten. En daarmee missen we een hoop vreugde.

Uiteindelijk hoop ik dat we in Nederland een beweging op gang kunnen zetten waarmee we de enorme stress en prestatiedruk kunnen loslaten. Een beweging waarbij we met z’n allen lekker imperfect door het leven kunnen gaan. Want hoe mooi is het als je gewoon lekker jezelf kunt zijn?! Zo’n leven gun ik iedereen.

Beweeg je mee? Doe mee met de schaamteloos imperfect-beweging. Daarmee laten we zien hoe het écht is. Dit laten we zien in het dagelijkse leven en online. Gebruik de hashtag #schaamteloosimperfect

We zijn geweldig mooi zoals we zijn!

 

Lekker imperfect challenge                                     Werkboek                                     Programma’s