Mijn perfecte plaatje
Dat door mijn perfectionisme een depressie zou kunnen ontstaan, had ik zes jaar geleden niet kunnen bedenken. Ik wilde vooral het perfecte plaatje creëren: een baan die perfect bij m’n studie past, zo gauw mogelijk een vast contract en naast het werk ook alle tijd voor sporten, familie en vrienden. Op het werk wilde ik echt alles goed doen. Ik legde de lat zo hoog, dat het constant voelde alsof ik faalde.
Net als andere mensen met perfectionisme wilde ik mezelf bewijzen. Daar hoort ook de angst bij om fouten te maken. Ik had de overtuiging dat wanneer ik alles perfect zou doen, ik me niet zou hoeven schamen en anderen mij niet zouden afkeuren. Als iemand mij een compliment gaf, wuifde ik het weg. Want wat ik had gedaan stelde toch niets voor?! Zo heb ik niet eens een feestje gevierd toen ik slaagde voor mijn master onderwijskunde. Ik zei: Er studeren zoveel mensen af, dat is toch niets bijzonders?
Het gevecht om jezelf te bewijzen houdt niet op. Perfect zijn bestaat namelijk niet. Het perfecte leven is gewoon niet haalbaar.
De negatieve spiraal
Perfectionisme is daarnaast verslavend. Door de hoge eisen, krijg je constant het gevoel dat je faalt, dat het jouw fout is, dat je niet goed genoeg bent. Als gevolg ga je weer harder je best doen. Op die manier ga je steeds door.
Veel mensen rennen zichzelf voorbij. Ze voelen zich niet goed genoeg. En in plaats van aan dat gevoel te werken, gaan ze alleen maar harder werken en meer hun best doen.
Zo ging het bij mij ook. Ik zette steeds door. Ik wilde niet opgeven. Na een tijdje was ik helemaal gesloopt. Ik deed alsof ik me nog goed voelde, maar eigenlijk was ik aan het overleven. Ik voelde me nutteloos op het werk, was oververmoeid en ging sociale contacten uit de weg. Ik had geen plezier meer in de dingen die ik voorheen heerlijk vond. Zo belande ik in een negatieve spiraal, met uiteindelijk een depressie.
De rol van perfectionisme bij depressies
Perfectionisme speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van depressies, angsten en burn-outs. Je zet jezelf steeds onder druk. En dat geeft continue stress.
Normaal gesproken, wanneer de stress voorbij is, komt er endorfine vrij en komen we in de rustmodus. Tegenwoordig komen we veel vaker in stresssituaties. Bij perfectionisme is de mate van stress te hoog of is er sprake aanhoudende stress. We moeten van alles en komen niet toe aan échte rust.
Omdat de spieren vaker gespannen zijn, kunnen lichamelijke klachten ontstaan, zoals hoofdpijn, nek- en rugproblemen of slapeloosheid. Bij langdurige of hevige stress wordt ook het hormoon cortisol aangemaakt. Grote hoeveelheden hiervan zijn schadelijk voor onze hersenen. Verbindingen tussen de hersencellen verdwijnen, wat een veelvoorkomende oorzaak is van depressies.
Het keerpunt
De depressie was een keerpunt. Ik kon niet anders meer dan naar mezelf luisteren. Ik ging ontdekken wat mij past, in plaats van te voldoen aan de verwachtingen van anderen.
Ik werd weer mezelf.
Natuurlijk heb ik dat niet alleen gedaan. Ik heb hulp gehad. Eerst van een psycholoog en later van een coach. De psycholoog werkte niet voor mij: Ik werd afhankelijk van de gesprekken 1x per week. Ik leefde er naartoe, voelde me even beter en gleed dan weer af. Pas toen ik naar een coach ging, kwam het echt keerpunt: Ik ging zelf stappen zetten. Ik kreeg praktische oefeningen mee voor thuis, zodat ik zelf aan de slag kon met het herstel.
Langzaamaan ging het weer de goede kant op. Ik kon nare gedachtes omzetten in realistische gedachtes. Ik kon beter ontspannen. Ik werd blij van kleine dingen. Ik ging weer activiteiten ondernemen.
De resultaten
Perfect willen zijn, gaat over het streven naar goedkeuring van anderen. Erbij horen is één van onze eerste levensbehoeftes en heel normaal. Je kunt er namelijk pas écht bij horen wanneer je jezelf laat zien, jouw imperfecte zelf.
Dit doel heeft bij mij hele mooie resultaten opgeleverd:
- Ik heb mijn twijfels en onzekerheden overboord gegooid
- Ik heb ontdekt waar ik goed in ben
- Ik doe wat ik het liefste doe
- Ik trek me minder aan van verwachtingen van anderen
- Ik heb tijd voor vrienden, maar vooral ook tijd voor mezelf
- Ik geloof in mezelf
- Ik geef mijn eigen leven vorm
En dat is heerlijk! Ik ben vrolijk, de energie raast door mijn lichaam en ’s ochtends ga ik fluitend aan het werk. En het allermooiste: ik geniet volop van het leven.
Mijn missie: iedereen is goed genoeg
Misschien ben je zelf ook meer gericht op de dingen die zijn mislukt? Wanneer je wilt voldoen aan hoge eisen, kun je moeilijk aan de verwachtingen voldoen. Je wordt dan snel teleurgesteld. Of je hebt steeds het gevoel dat je faalt. En dat terwijl je al goed genoeg bent. Helemaal zoals je nu bent. Ja écht, iedereen is de moeite waard. Jij dus ook!
Ik heb zelf de ernstige gevolgen van perfectionisme ervaren. Ik weet wat een verschil het kan maken wanneer je leert perfectionisme los te laten. Daarom is het mijn missie geworden om zoveel mogelijk andere mensen te helpen om minder streng voor zichzelf te zijn. Om minder te doen wat anderen verwachten. Om te geloven in zichzelf. Om een leven te leiden dat helemaal bij ze past.
Maak de omslag
Het wordt tijd dat we dichter bij onszelf gaan blijven. Dat we gaan geloven in onszelf. Wat vinden we nou echt belangrijk? Willen we ons hele leven knoeperhard werken? Willen we steeds hogere eisen stellen aan onze prestaties? Willen we blijven voelen dat we niet goed genoeg zijn?
You deserve the love you would give to someone else
Ik weet dat het niet makkelijk is om perfectionisme los te laten. Ook weet ik dat het veel tijd kost als je het zelf allemaal wilt oplossen (en dat willen de meeste mensen toch het liefste). Maar wat als je nu sneller en meer resultaat kunt bereiken met wat hulp? Dat is toch ook wat waard?
Stel jezelf twee vragen
Stel jezelf eens de volgende twee vragen. Probeer je in te beelden hoe het zou zijn:
- Hoe zou het zijn als je door zou gaan zonder hulp te accepteren?
- Hoe zou jouw leven eruit zien als jij geen last meer had van je perfectionisme?
Hoe zou het voor jou zijn als je lekker imperfect mag zijn? En dat je daar ook nog eens dikke lol bij hebt. Heerlijk toch?!
Je kunt het beste beginnen met kleine stapjes, zodat het niet (ver) buiten je comfortzone ligt. Dan blijven de kritische stemmetjes namelijk wat op de achtergrond en dat is prettig wanneer we nieuwe dingen willen uitproberen.
Andere kenmerken van de aanpak: vrolijk, actief en praktisch. Je kunt dezelfde dag nog aan de slag. En je vindt het nog leuk ook!
Zoek een programma dat bij je past. Gun het jezelf om er één te volgen.