Eenzaamheid is toch niet zo’n groot probleem in onze gemeente, dacht ik. Tot ik een aantal jaren geleden door het programma van Geer & Goor werd wakker geschud. Zij gaan vrolijk ten strijde door samen met eenzame ouderen een hobby te zoeken. Er doet ook een vrouw uit Borger mee.

Ik schrik: Hoe kan dat nou? We zijn in Drenthe toch veel meer gericht op de buren dan in het westen van het land of in de steden. Hoe kan iemand van ons nou eenzaam zijn? Tot ik na 15 jaar terugkeer naar mijn dorp. Het valt direct op dat buren veel minder bij elkaar door de achterdeur naar binnen gaan. Sowieso is er minder contact op straat.

 

De kans

Wanneer Welzijnsgroep Andes de kans voorbij komt om onderzoek te doen naar eenzaamheid in onze gemeente grijp ik die met twee handen aan. In de gemeente is al eerder onderzoek gedaan naar percentages. Er blijkt een piek te zitten bij ouderen, maar ook een piek bij jongeren. We gaan nu niet opnieuw onderzoek doen naar de cijfers, maar dit keer gaan we op zoek naar de persoonlijke verhalen achter de eenzaamheid.

 

Strijd tegen eenzaamheid

Tegelijkertijd krijgt mijn tante Gien het idee om ook ten strijde te gaan voor eenzame medeburgers. Het jaar daarvoor ziet zij het programma “De eindredactie”, waarin HKH prinses Laurentien mensen interviewt over eenzaamheid. Het laat haar niet los. In het programma worden mensen geïnterviewd op een wit bankje. Dit bankje wordt steeds meegenomen naar een andere locatie.

Tijdens één van de interviews vertelt een jonge vrouw dat zij regelmatig in het park loopt. Ze voelt zich dan heel eenzaam en ze wil graag aangesproken worden door andere mensen. Dit zet mijn tante aan het denken: “Maar hoe weet je nou dat iemand behoefte heeft aan een gesprek?” En toen dacht ze weer aan dat bankje…

 

Ontmoeten & ont-moeten

Wat nou, als we eens een herkenbaar bankje zouden kunnen creëren in Nederland. Door bijvoorbeeld een herkenbare kleur of voor elke provincie een spreuk in eigen dialect, waardoor mensen wéten, hier zit iemand die wil praten. Dan gaat het niet alleen over eenzame mensen, maar over de verbinding tussen mensen in het algemeen.

Hoe vaak denken we niet: ik heb nu geen tijd voor een praatje. Of: zou iemand anders er wel op zitten te wachten? Ondertussen rennen en vliegen we door in de waan van de dag, want we moeten zoveel van onszelf. Met zo’n bankje kun je twee vliegen in één klap zijn:
1. Er ontstaan meer ontmoetingen en daarmee meer verbondenheid.
2. Mensen staan vaker eens stil bij het feit dat een rustmomentje of de tijd nemen voor een mooi gesprek meer oplevert dan alsmaar stressen en van alles moeten.

Dus daarom: een ont-moetingsbankje.

 

Erbij horen is een oerbehoefte

Dat mensen behoefte hebben aan een mooi gesprek, is helemaal niet gek. Onderzoekster Brené Brown zegt hierover: “Erbij horen is een eerste levensbehoefte, een oerbehoefte. Eenzaamheid vertelt ons dat we sociale verbinding nodig hebben, wat even essentieel is voor ons welzijn als voedsel en water.”

Eén van de belangrijkste uitkomsten uit mijn onderzoek is dan ook dat eenzaamheid niet alleen een individueel probleem is. Wanneer er minder saamhorigheid is in de samenleving, minder verbondenheid, verhoogt dit de kans op vereenzaming.

 

 

Eenzaamheid moet geen ziekte worden die we willen bestrijden

We moeten zoveel mogelijk mensen de kans geven om bij de maatschappij te horen. Dus in plaats van de focus te leggen op het probleem, kunnen we beter bouwen aan een hechte gemeenschap. Om eenzaamheid te verminderen kunnen we ons richten op het bouwen aan buurtgemeenschappen waar iedereen welkom is.

Cormac Russell gaat hierin nog wat verder. Hij zegt: “Als we inwoners willen helpen op manier die hen, hun vermogens en hun gemeenschap, geen kwaad doet, dan kunnen we het beste beginnen met wat sterk is. Wat is sterk in hunzelf en wat is sterk in de gemeenschap.

Dit in plaats van te beginnen met wat er mis is.” Zijn TEDx video is een must see: https://www.youtube.com/watch?v=a5xR4QB1ADw.

 

Waar de ideeën samen komen: ontmoetingsbankje

Om eenzame mensen te helpen, hoef je niet nog meer projecten te bedenken. In plaats daarvan laat je alle projecten aansluiten bij de alledaagse micro-samenleving in buurten en dorpen. Met het idee dat buurtgenoten elkaar ontmoeten. Eigenlijk moet je alles zo inrichten dat het gericht is op interactie. Dat gaat van buurtprojecten en buurtbemiddeling tot de bouw van woningen en het inrichten van openbare ruimtes.

Een bankje om ontmoeting te stimuleren is daarom een hele mooie start.

En aangezien mijn tante Gien heet, dopen we ons project: Gien Eenzaamheid.

 

Download hier het onderzoeksrapport.